Etappe 11 - Heiligerlee
fietsknooppunt 93 - 94
Aan de linkerhand zie je straks een groot wit beeld; het Graaf Adolfmonument. Het beeld toont een stervende Adolf met de Nederlandse maagd en een strijdlustige leeuw. Het beeld herinnert ons aan de Slag bij Heiligerlee. Een belangrijke slag in het ontstaan van de natie Nederland in 1568 tijdens de 80-jarige oorlog. Je passeert verderop ook het Museum Slag bij Heiligerlee.
Dit Graaf Adolfmonument volgde in 1868 een simpeler voorganger uit 1826 op dat de vorm had van een obelisk. Voor beide monumenten nam een onderwijzer uit de omgeving het initiatief. Ze dienden ter nagedachtenis aan de Slag bij Heiligerlee die hier rond 23 mei 1568 plaats vond, en die bekend staat als de eerste overwinning op de Spaanse overheersing in de Tachtigjarige Oorlog of de Nederlandse Opstand.
De Oranjegezinde, Staatse troepen wisten de Spaans gezinde troepen hier in het licht heuvelachtige, deels moerassige landschap in een nederlaag te lokken. De Staatse troepen stonden onder leiding van graaf Adolf en graaf Lodewijk van Nassau, twee jongere broers van Willem van Oranje. Eigenlijk waren de troepen op de vlucht naar Oost-Friesland voor de Spaanse troepen, na een mislukt beleg van de stad Groningen, die nog steeds in Spaanse handen was.
Bij de Slag bij Heiligerlee zouden aan Staatse kant 50 mannen gesneuveld zijn, aan Spaanse zijde 400-500 man.
Graaf Adolf van Nassau liet het leven bij de slag. Het beeld toont een stervende Adolf met de Nederlandse maagd, en een strijdlustige leeuw. In zijn hand omklemt de graaf een vaandel met daarop de tekst Recuperare Aut Mori ("herwinnen of sterven").
Omdat de aanvoer van de juiste steensoorten door oorlog over de grens belemmerd werd, moest het beeld uit vier soorten steen gemaakt worden. Het is de reden waarom het beeld is overgeschilderd.
In 1873 reisde koning Willem III met de enkele jaren eerder gereed gekomen treinverbinding naar Winschoten om het monument in te wijden.
